Năm nay, nhiều địa phương tăng cao số học sinh đăng ký dự thi THPT quốc gia chỉ để xét tốt nghiệp. Theo nhiều người, một phần do thực trạng tốt nghiệp đại học ra trường không thể xin được việc làm đúng ngành nghề đã tác động rất lớn đến nhận thức của học sinh.
Ông Thái Huy Vinh, nguyên Phó giám đốc Sở GD-ĐT Nghệ An, cho biết việc có hơn 40% học sinh (HS) của tỉnh đăng ký dự thi chỉ để xét tốt nghiệp THPT mà không xét tuyển đại học (ĐH) là một quá trình, từ khoảng 3 năm nay, mỗi năm lại tăng hơn một chút. Trong số này, có khoảng 10.000 HS đi du học bằng nguồn học bổng hoặc du học tự túc, xấp xỉ 20.000 HS học nghề…
Bình luận về điều này, ông Vinh cho biết có rất nhiều nguyên nhân. Bên cạnh làm tốt công tác hướng nghiệp phân luồng thì việc chứng kiến các cử nhân tốt nghiệp ĐH ra trường không thể xin được việc làm đúng ngành nghề đã tác động rất lớn đến nhận thức của HS và gia đình các em.
Theo ông Vinh, mỗi năm Nghệ An có ít nhất hơn 2.000 sinh viên tốt nghiệp ĐH ra trường nhưng không có việc làm. Rất nhiều em phải “giấu” bằng ĐH để đi xin làm công nhân, lao động phổ thông mà các đơn vị tuyển dụng chỉ yêu cầu tốt nghiệp THPT hoặc THCS… Nhiều em phải tham gia các khóa đào tạo nghề ngắn hạn để có thể xin được việc làm thay vì ngồi chờ việc với tấm bằng ĐH.
Cử nhân giấu bằng đại học, đi lao động phổ thông – ảnh 2
Học ĐH là phải học trường “xịn”, có thương hiệu để xin được việc chứ không phải cứ vào ĐH cho… oai. Học nghề cũng vậy. Nghĩa là đào tạo thầy phải ra thầy, thợ phải ra thợ
Ông Hoàng Đức Minh, Phó giám đốc Sở GD-ĐT Lai Châu thì cho biết: “Với đặc thù một tỉnh miền núi khó khăn như Lai Châu, càng ngày các em càng nhận thức rõ việc học ĐH chỉ phù hợp với những HS thực sự có năng lực. Các trường THPT cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền để HS học nghề phù hợp với sở trường, nguyện vọng và điều kiện kinh tế của mình”.
Với những địa bàn thuận lợi, các tỉnh, thành phố lớn thì việc HS đăng ký dự thi chỉ để xét tốt nghiệp THPT không hẳn các em sẽ đi học nghề mà chủ yếu là HS và gia đình đã có định hướng rõ ràng về việc sẽ đi du học nước ngoài. Những em có học lực trung bình thì chọn giải pháp đăng ký xét tuyển vào các trường chỉ xét học bạ cấp THPT. Năm 2019, cả nước có tới gần 100 trường ĐH chỉ xét học bạ THPT để tuyển sinh.
Tuy nhiên, ông Thái Huy Vinh cho rằng chủ trương của Nghệ An mấy năm vừa qua là phải quyết liệt đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng nghiệp cho HS để các em có định hướng lựa chọn hình thức đào tạo chuyên nghiệp ngay chứ không phải sau 4 – 5 năm học ĐH không xin được việc làm rồi mới chọn nghề để đào tạo lại cho dễ kiếm việc. “Học ĐH là phải học trường “xịn”, có thương hiệu để xin được việc chứ không phải cứ vào ĐH cho… oai. Học nghề cũng vậy. Nghĩa là đào tạo thầy phải ra thầy, thợ phải ra thợ”, ông Vinh chia sẻ. Muốn như vậy, các địa phương phải có hệ thống trường dạy nghề tốt, với đề án phân luồng, hướng nghiệp của tỉnh thì HS được học nghề miễn học phí, đi thực tập có lương, sau 3 năm ra trường có việc làm ngay.